| 1 |
جایگاه درس در برنامه درسی دوره |
این درس در دوره کارشناسی ارشد علوم زمین – گرایش رسوب‌شناسی و سنگ‌شناسی رسوبی، یک درس الزامی ۲ واحدی است که معمولاً در نیمسال دوم ارائه می‌شود و پایه‌ای برای دروس تخصصی و پروژه تحقیقاتی محسوب می‌شود. |
| 2 |
هدف کلی |
آشنایی دانشجویان با مبانی و مفاهیم زمین‌شناسی مخازن هیدروکربنی و توانمندسازی آن‌ها برای تحلیل و ارزیابی مخازن نفت و گاز. |
| 3 |
شایستگی های پایه |
تسلط بر اصول رسوب‌شناسی و سنگ‌شناسی رسوبی، درک مفاهیم سیستم نفتی، شناخت انواع سنگ‌های مخزن و تله‌ها، و توانایی کار با داده‌های لاگ و مغزه. |
| 4 |
اهداف یادگیری |
درک اجزای اصلی یک سیستم نفتی (سنگ منبع، مهاجرت، سنگ مخزن، تله، پوشسنگ).
توانایی طبقه‌بندی و توصیف انواع سنگ‌های مخزن (کربناته و آواری) بر اساس ویژگی‌های پتروفیزیکی و رسوبی.
آشنایی با فرآیندها و محیط‌های رسوبی مؤثر بر کیفیت مخزن.
تحلیل و تفسیر داده‌های لاگ‌های حفاری و مغزه در ارزیابی مخازن.
شناسایی انواع تله‌های ساختمانی و چینه‌ای و بررسی سازوکارهای تشکیل آن‌ها.
آشنایی با مطالعات موردی مخازن ایران و جهان و ارتباط داده‌های زمین‌شناسی با برنامه توسعه میدان (FDP). |
| 5 |
روش تدریس |
سخنرانی و ارائه پاورپوینت برای پوشش مفاهیم تئوری هر فصل.
مطالعه موردی (Case Study) از مخازن شاخص ایران و جهان با داده‌های واقعی.
نمایش و تحلیل تصاویر مغزه (Core Photo) و نمودارهای لاگ.
بحث گروهی روی سناریوهای اکتشاف و توسعه مخزن.
تکالیف پژوهشی شامل جستجوی مقالات تخصصی و ارائه کلاسی.
بازدید میدانی یا آزمایشگاهی در صورت امکان (مراکز تحقیقاتی، سازمان زمین‌شناسی، یا واحدهای عملیاتی). |
| 6 |
وظایف دانشجو |
حضور منظم و فعال در کلاس‌ها و کارگاه‌ها.
مطالعه منابع و پیش‌خوانی مطالب هر جلسه.
انجام تکالیف هفتگی شامل تحلیل داده‌های لاگ، مقاطع نازک یا تصاویر مغزه.
مشارکت در بحث‌های گروهی و ارائه ایده‌های تحلیلی.
انجام پروژه میان‌ترم یا پایان‌ترم (Case Study یک مخزن واقعی).
تهیه گزارش‌های نوشتاری و ارائه شفاهی نتایج تحلیل‌ها.
رعایت مهلت‌های زمانی و استانداردهای علمی در ارجاع به منابع. |
| 7 |
منبع |
Selley, R. C., & Sonnenberg, S. A. (2015). Elements of petroleum geology (3rd ed.). Academic Press.
Slatt, R. M. (2013). Stratigraphic reservoir characterization for petroleum geologists, geophysicists, and engineers (2nd ed.). Elsevier.
Tissot, B. P., & Welte, D. H. (1984). Petroleum formation and occurrence (2nd ed.). Springer-Verlag.
Schlumberger. (2009). Log interpretation charts (Updated ed.). Schlumberger Wireline & Testing.
Tiab, D., & Donaldson, E. C. (2015). Petrophysics: Theory and practice of measuring reservoir rock and fluid transport properties (4th ed.). Gulf Professional Publishing.
Choquette, P. W., & Pray, L. C. (1970). Geologic nomenclature and classification of porosity in sedimentary rocks. AAPG Bulletin, 54(2), 207–250.
Embry, A. F., & Klovan, J. E. (1971). A Late Devonian reef tract on northeastern Banks Island, Northwest Territories. Bulletin of Canadian Petroleum Geology, 19, 730–781.
Catuneanu, O. (2019). Principles of sequence stratigraphy (2nd ed.). Elsevier.
North, F. K. (1990). Petroleum geology (2nd ed.). Allen & Unwin.
Miall, A. D. (2016). The geology of stratigraphic sequences (2nd ed.). Springer.
Asquith, G., & Krygowski, D. (2004). Basic well log analysis (2nd ed.). AAPG Methods in Exploration Series, No. 16. |
| 8 |
مواد و امکانات آموزشی |
جزوات و اسلایدهای کلاسی تهیه‌شده توسط استاد، شامل تصاویر، نمودارها و جداول.
کتاب‌های مرجع فارسی و انگلیسی (مطابق فهرست منابع پیشنهادی).
تصاویر مغزه (Core photos) و مقاطع نازک سنگ‌های مخزنی.
داده‌های لاگ حفاری (GR, RHOB, NPHI, DT و غیره) برای تمرین تفسیر.
نمونه‌های فیزیکی سنگ‌های کربناته و آواری (Thin Section, Hand Specimen).
کامپیوتر و نرم‌افزار‌های تخصصی تفسیر و مدل‌سازی مخزن (Petrel، Techlog، Geolog).
پروژکتور و نمایشگر برای ارائه‌های آموزشی و تحلیل دسته‌جمعی داده‌ها.
دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی و مقالات (OnePetro، Scopus، ResearchGate).
امکان بازدید میدانی یا آزمایشگاهی از مراکز تحقیقاتی یا عملیاتی. |
| 9 |
نحوه ارزشیابی |
حضور و مشارکت فعال در کلاس
تکالیف هفتگی و تمرین‌ها (تحلیل لاگ، مقاطع نازک، تصاویر مغزه)
پروژه میان‌ترم (Case Study یک مخزن)
آزمون میان‌ترم
آزمون پایانی (تحلیلی و تشریحی) |
| 10 |
فایل |
Pdf File |