| 1 |
جایگاه درس در برنامه درسی دوره |
شناخت حماسه‌های سروده شده پس از شاهنامة فردوسی در نوع غالب با سنجة شکلی «منظوم» و سنجة محتوایی ملّی (ژانر حماسة منظوم پهلوانی)، در ارتباط با ژانر حماسه‌های شفاهی (مثل طومارها و پهلوان‌نامه‌های منثور) در این درس انجام می‌شود که بیشترین حوزة تحقیقات ادبیات حماسی در آینده را تشکیل می‌دهد؛ بنابراین این درس، مهم‌ترین درس دورة دکتری ادبیات حماسی، به ویژه از حیث پژوهشی است که اهمیت زیادی در انتخاب رسالة دانشجو خواهد داشت. |
| 2 |
هدف کلی |
کسب دانش جامع نسبت به ویژگیها، مضامین و سیر تکوین متون حماسی فارسی در نوع ملی (پهلوانی) و اشراف به ارزشهای ادبی نظیره‌های شاهنامة فردوسی و بسترهای شکل¬گیری این آثار و کسب دانش جامع نسبت به ویژگیها، مضامین و سیر تکوین متون حماسی فارسی و مطالعه در نقاط اشتراک و افتراق و رویکردشناسی این آثار و اشراف به ارزشهای ادبی هر یک |
| 3 |
شایستگی های پایه |
گذراندن درس پیش نیاز منون حماسی (1) با موفقیت.
کسب امادگی لازم برای مشارکت در برنامه رفتار ورودی درس:
1- در هفته پیش، تعیین بخشهایی از منابع ، پس از معرفی منابع و به یاری ابزار موجود برای مطالعه و بحث دانشجویان در جلسات بعدی مرتبط با سرفصول جلسات. مرور درس هفته پیش با مشارکت دانشجویان و درخواست از انان که یادآوری را تکمیل کنند
2- طرح سوال برای ورود به درس جدید و متعاقباً خواندن و شناخت و تفسیر (تجزیه و تحلیل) متون حماسه‌های ملّی (پهلوانی) منظوم سروده شده پس از شاهنامة فردوسی با اشتراک دانشجویان و استاد.
3- هدایت پژوهشی به سوی خلاء های موجود در سرفصل‌های این درس و تشویق دانشجویان به جستجوی روش و منابع تحقیق در قلمروهای هر بحث و اعلام یافته‌ها در این حوزه، در ابتدای ورود به بحث جدید.
4- نمایش نسخ و منابع مرتبط با هر متن در کلاس و نقد و بحث پیرامون آنها و اولویت‌بندی منابع و تهیه خلاصه‌های تفصیلی از متون و تعیین بخشهایی از متون برای خوانش تحلیلی و ارائة آن به دانشجویان قبل از تشکیل جلسات مرتبط با آن متون. |
| 4 |
اهداف یادگیری |
شناخت منابع و خاستگاه‌های حماسه‌های فارسی در دو نوع «منظوم»: ملّی در ژانرهای (پهلوانی)، تاریخی و دینی و «منثور» در ژانر حماسه‌های شفاهی (مثل طومارها و پهلوان‌نامه‌های منثور) و شاهنامه‌های منثور سروده شده پس از شاهنامة فردوسی و پیشینة تحقیقات در مورد آنها، شناخت نسخ و تصحیح‌های این متون، شناخت کیفیتهای مختلف، شخصیتها و داستانهای متون و تحلیل‌های مختلف طرح‌شده در مورد آنها و کسب توان خوانش این متون و کسب قدرت درک معنا و تحلیل آنها. |
| 5 |
روش تدریس |
روش تدریس :
ادغام روش ها نوین و سنتی، بهترین الگوی آموزش برای تدریس این درس می باشد.
1. روش شاگــــرد ـ استــــادی
2. روش حل مسئلــــه
3. شیــــــوه سخنــــــرانی
4. شیـــــوه پــــرسش و پاســـــخ
5. الـگــــوی تدریس غیـــــر مستقیم |
| 6 |
وظایف دانشجو |
وظایف دانشجو:
1- طرح موضوع در هر مرحله از کلاس برای تطور حماسه پس از شاهنامه در ایران و مطالعة متناسب با موضوع اعلامی توسط استاد در جلسه بعد و بحث در این باره با مشارکت دیگر دانشجویان. نیم کلاس به صورت نیمه‌کارگاهی به خوانش و تحلیل متون هر بخش از جانب دانشجویان اختصاص خواهد یافت
2- با توجه به عدم وجود منابع طبقه بندی شده در غالب موضوعات این درس، آموختن روش جستجوی منابع تحقیق در مورد هر کدام از متون حماسی و شیوة دسترسی به آنها.
3- با توجه به اهمیت نسخ در این درس و وجود غالب منابع درس و تحقیق در شکل نسخه، تمرین خوانش و مقابله نسخ خطی در مورد این متون.
4- شرکت فعال در مباحث کلاس و انجام تکالیف پژوهشی و حضور منظم در کلاس و بحث و نقد به مباحث علمی طرح شده توسط استاد.
5- انجام تحقیق عملی در یکی از زمینه‌های پژوهشی مرتبط با آثار حماسی فارسی. |
| 7 |
مواد و امکانات آموزشی |
کلاس – کامپیوتر- نسخ خطی شاهنامه و متون حماسی – تهیه منابع برای مباحث درس- گزیده مقالات و کتب مرتبط-فهرست اجمالی و تفصیلی منابع- ویدیوپروژکتور و امکانات نمایش پاورپوینت در کلاس – سایت مجازی – سالن امتحانات . |
| 8 |
نحوه ارزشیابی |
در طول دوره: شرکت فعال در مباحث و کارهای علمی.
درطول دوره: ارائه پژوهشی در حد مهارتهای مرتبط با سرفصل ها و فعالیت های پژوهشی منتخب در پایان دوره.
پایان دوره: امتحان پایان ترم. |
| 9 |
فایل |
Pdf File |
| 10 |
منبع |
فهرست منابع:
منابع اصلی:
1- آیدنلو، سجّاد. (1388). متون منظوم پهلوانی، برگزیدۀ منظومه‌های پهلوانی پس از شاهنامه. تهران: سمت و مرکز تحقیق و توسعۀ علوم انسانی.
2- اسدی، علی بن احمد. (۱۳۸۶). گرشاسب‌نامه. مصحح: حبیب یغمایی، تهران: دنیای کتاب.
3- اسدی. (1398). شاهنامة اسدی (2 جلد). تصحیح و تحقیق: فرزاد قائمی. تهران: سورة مهر.
4- ایرانشاه بن ابی الخیر. (۱۳۷۰). بهمن نامه. مصحح: رحیم عفیفی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
5- ___________. (۱۳۷۷). کوش‌نامه. مصحح : جلال متینی، تهران: علمی.
6- بی نام. (۱۳۸۲). ب‍ان‍وگ‍ش‍سپ‌ن‍ام‍ه. تصحیح: ک‍راچ‍ی، روح‌ان‍گ‍ی‍ز. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
7- بی نام. (بی‌تا). برزونامه [برزونامة سوم یا منظومة هفت لشکر]، نسخۀ خطّی شمارۀ 5669، تهران: کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
8- بی نام. (1390). برزونامۀ کُردی، تصحیح جلیل آهنگرنژاد کرمانشاه: انتشارات باغ نی.
9- بی نام. (1387). برزونامة کهن. مصحح: اکبر نحوی، تهران: میراث مکتوب.
10- بی نام. (۱۳۶۹). داستان بهرام چوبینه: قدیمترین نثر به جاماندة فارسی (بخشی از اخبار ملوک عجم منقول در ترجمه تاریخ طبری بلعمی؛ بخشی از شاهنامة ابومنصوری)، مصحح: محمد دبیرسیاقی. تهران: مهتاب.
11- بی نام. (١٣٩3). زرّین‌قبانامه :منظومه‌ای پهلوانی و پیرو شاهنامه از عصر صفویه. تصحیح سجّاد آیدنلو. تهران: سخن.
12- بی نام. (1392) سام‌نامه. ﺗﺼﺤﯿﺢ: وﺣﯿد روﯾﺎﻧﯽ ﺗﻬﺮان: ﻣﺮﮐﺰ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﯿﺮاث ﻣﮑﺘﻮب.
13- بی نام. (1390). شاهنامة کردی، ترجمه: منصور یاقوتی. تهران: ققنوس.
14- بی نام. (۱۳۹۵). شبرنگ‌نامه (داستان شبرنگ پسر دیو سپید و رستم)، کوشش: ابوالفضل خطیبی، گابریله، وان‌دن‌برگ. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار با همکاری سخن.
15- بی نام. (1377) شهریارنامه [به غلط منسوب به عثمان مختاری] تصحیح غلامحسین بیگدلی، تهران: پیک فرهنگ.
16- بی نام. شهریارنامه، چهار نسخة خطی. کتابخانة ملی بریتانیا، نسخة فرهنگستان علوم دوشنبه، به شمارة 342 (موسوم به نسخة چایکین) و نسخة کتابخانة بانکی پور شماره 1798 (نسخة کامل‌تر) و نسخة کتابخانۀ ملّی به شماره 1757869.
17- بی نام. (1382). ف‍رام‍رزن‍ام‍ة کهن، ب‍ه‌اه‍ت‍م‍ام: م‍ج‍ی‍د س‍رم‍دی. تهران: ان‍ج‍م‍ن آثار و م‍ف‍اخ‍ر فرهنگی.
18- بی نام. (1395). فرامرزنامه بزرگ، به‌کوشش: ابوالفضل خطیبی و ماریولین فان زوتفن. تهران: سخن.
19- بی نام. (بی تا). مجموعه‌ای از منظومه‌های حماسی سام نامه، کک کوهزاد، بهمن نامه، برزونامه و بانوگشسب نامه. میکروفیلم شمارۀ 1213. تهران: دانشگاه تهران.
20- دبیرسیاقی، محمد. (۱۳۷۰). زندگینامة فردوسی و سرگذشت شاهنامه بانضمام داستان کک کوهزاد و بخشی از برزونامه، تهران: علمی.
21- بی نام. (۱۳۹۵). هفت منظومة حماسی، کوشش: رضا غفوری، تهران: میراث مکتوب.
22- فرّخی (در حال نشر) . شهریارنامه. تصحیح فرزاد قائمی. تهران.
23- رزمجو، حسین. (۱۳۸۱). قلمرو ادبیات حماسی ایران (2 ج). تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سخن‌گستر.
24- سروش تفتی، رستم: فرامرزنامه، چاپ سنگی، بی‌نا، ۱۳۲۴ ق. .
25- صفا، ذبیح‌الله. (1379). حماسه‌سرایی در ایران؛ از قدیمی‌ترین عهد تاریخی تا قرن چهاردهم (چاپ ششم). تهران: امیرکبیر.
26- عطایی. (بی تا). برزونامه [جدید]. نسخۀ خطّی اهدایی مهاجرانی به کتابخانۀ ملّی شمارۀ 7956، کتابخانۀ ملّی ایران.
27- عطایی. (بی تا). برزونامه [جدید]. نسخۀ خطّی شمارۀ 7804، کتابخانة ملّی پاریس.
28- عطایی. (بی تا). برزونامه [جدید]. چاپ سنگی هند، میکروفیلم شمارۀ 2764، تهران: کتابخانة دانشگاه.
29- کوسج، شمس‌الدین محمد. (1387). برزونامة کهن. مصحح: اکبر نحوی، تهران: میراث مکتوب.
30- مادح، ابوالقاسم. (۱۳۸۰). جهانگیرنامه، مصحح: ضیاءالدین سجادی و مهدی محقق، تهران: دانشگاه تهران، مؤسسة مطالعات اسلامی و دانشگاه مک گیل.
31- مختاری (1397) . شهریارنامه. تصحیح رضا غفوری. تهران: موقوفات افشار.
32- نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. (1377) اسکندرنامه (شرف‌نامه و اقبال‌نامه). تصحیح: وحید دستگردی. چاپ هفتم .
تهران: امیرکبیر.
- و نسخ مختلف شاهنامة فردوسی حاوی داستانهای الحاقی متنوع حماسی فارسی و نسخ جنگ‌ها و مجموعه‌ها و منظومه‌های حماسی پراکندة فارسی. |