| 1 |
جایگاه درس در برنامه درسی دوره |
بیابانزایی هر چند یک واژه نسبتاً جدیدی در ادبیات علمی جهان است امّا، از بُعد زمین‌شناسی و رخداد فرآیندی آن، مفهومی نو و جدید محسوب نمی‌شود. امروزه برای مفهوم بیابانزایی بیش از یک‌صد تعریف ارائه شده است. تعاریف مربوط به دهه 1970 با تاثیر بیابانزایی بر تخریب اکوسیستم و تعاریف مربوط به دهه 1980 تا به امروز با اثر بر کاهش فعالیت و عملکرد تولیدات بیولوژیکی محیط تاکید دارند. مناطق اقلیمی مختلف جهان بویژه مناطق خشک و بیابانی به دلیل حساس و شکننده بودن، دائماً در معرض تخریب و بیابانزایی می‌باشند. عوامل موثر در فرآیند تخریب ممکن است طبیعی و یا انسانی باشد. امّا آنچه قابل توجه می‌باشد این است که بیابانزایی به مناطق خشک و فراخشک خلاصه نمی‌شود، بلکه باید توسعه این روند را در نوع برخورد انسان‌ها با طبیعت جستجو نمود. در قرون اخیر بیابان از - بودن به شدن - تبدیل شده و با تقویت نیروی محرکه‌ای به نام انسان، شتاب بیشتری گرفته است. سناریوهای توسعه در آینده نشان می‌دهد اگر با فرآیند بییابان‌زایی و تخریب زمین به شکل منطقی برخورد نگردد و این فرآیندها تا حد امکان کنترل نگردد، احتمالاً رفاه مردمان مناطق خشک را با تهدید روبرو می‌کند. با این حال، اطلاعات خوبی درباره وسعت و شدّت بیابانزایی وجود ندارد. با توجه به وسعت اراضی متاثر از بیابانزایی، این روند و وسعت یا به خوبی اندازه‌گیری نشده و یا ضعیف مستند شده است در نتیجه نیاز به تلاش و برنامه‌ریزی ملّی، منطقه‌ای و محلی به عنوان یک اولویت مهّم، وجود دارد. |
| 2 |
هدف کلی |
آشنایی با مفهوم بیابانزایی و خطرات ناشی از آن، عوامل و فرآیندهای بیابانزایی و روش‌های نوین کنترل آن |
| 3 |
شایستگی های پایه |
آشنایی با اکولوژی بایوم‌های بیابانی، شناخت عوامل اصلی توسعه بیابان و آشنایی با فاکتورهای تشکیل دهنده و تخریب کننده (فرساینده) بیابان مانند باد و آب |
| 4 |
اهداف یادگیری |
تربیت نیروهای متخصص و علاقه‌مند با ارائه مطالب آموزشی، تقویت و ایجاد حس و انگیزه پژوهش در دانشجویان برای انجام تحقیقات کاربردی در زمینه شناخت اکوسیستم‌های مناطق خشک و بیابانی از جهت استفاده بهینه و کنترل عوامل تخریبی |
| 5 |
روش تدریس |
ارائه مطالب توسط مدرس با وسایل کمک آموزشی مانند؛ رایانه، فیلم های مستند کوتاه آموزشی. ارائه تمرین/تکلیف انفرادی و گروهی توسط دانشجویان. پرسش و پاسخ درسی |
| 6 |
وظایف دانشجو |
انجام تکالیف خواسته شده توسط استاد، مشارکت در مباحث مطرح شده در کلاس و همچنین مشارکت در طرح‌های پیشنهادی توسط استاد درس، حضور مستمر در کلاس و حتی الامکان پرهیز از غیبت و مشارکت در ارزیابی دروس پایان ترم |
| 7 |
منبع |
-مدلهای ارزیابی بیابانزایی (معیارها و شاخص ها)، دکتر غلامرضا زهتابیان، دکتر حسن خسروی و مهندس ریحانه مسعودی، انتشارات دانشگاه تهران، 260 ص.
-روش ها و مدل های ارزیابی و تهیه نقشه بیابانزایی، دکتر اختصاصی و دکتر سپهر، انتشارات دانشگاه یزد، 286 ص.
-قانون مقابله با بیابانزایی و تعدیل خشک‌سالی (لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای بیابان‌زدایی).1380. تدوین دفتر تثبیت شن و بیابان‌زدایی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، 131ص.
-جعفریان، و،. و بهرامی فروزان، م. 1390. آشنایی با اصول واهداف کنوانسیون مقابله با بیابان¬زایی، وزرات جهاد کشاورزی، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، 39 ص.
-بیرودیان، ن. 1380. اصول مدیریت مناطق بیابانی، اتنشارات رشاد، 205 ص. |
| 8 |
مواد و امکانات آموزشی |
وسایل کمک آموزشی مانند؛ رایانه، فیلم های مستند کوتاه آموزشی |
| 9 |
نحوه ارزشیابی |
ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانشجویان در هر درس، بر اساس حضور وفعالیت در کلاس، انجام تکالیف آموزشی-پژوهشی و نتایج امتحانات میان نیمسال و پایان نیمسال انجام می‌گیرد.
امتحان میان ترم به صورت تشریحی و Quiz ( 4 نمره)
امتحان پایان ترم به صورت تشریحی (15نمره)
حضور و غیاب در کلاس(25/0 نمره)
ارائه تکالیف و کار انفرادی و گروهی( 1نمره)
نمره پایانی، جمع جبری نمرات میان‌ترم، پایان‌ترم و تکلیف درسی است |