| 1 |
جایگاه درس در برنامه درسی دوره |
اکولوژی یا بوم شناسی شاخه‌ای از زیست شناسی است که به بررسی چگونگی تعامل ارگانیسم‌‌ها با محیط خود و موجودات دیگر می‌پردازد. هر ارگانیسم با ارگانیسمهای هم نوع خود و ارگانیسمهای گونه‌‌های مختلف روابط پیچیده‌ای را تجربه می‌کند. این فعل و انفعالات پیچیده منجر به فشار‌های انتخابی مختلف بر روی ارگانیسم‌‌ها می‌شود. فشار‌ها در کنار هم منجر به انتخاب طبیعی شده که باعث می‌شود جمعیت گونه‌‌ها تکامل یابد. اکولوژی مطالعه این نیرو‌ها، آنچه آن‌ها را تولید می‌کند و روابط پیچیده بین ارگانیسم‌‌ها با یکدیگر و سایر ارگانیسم‌‌ها و محیط غیرزنده آن‌ها را در بر می‌گیرد. در این راستا شهرها به عنوان محل حضور درصد فزاینده‌ای از مردم جهان اهمیت ویژه‌ای دارند، اما شرایط رشد آن‌ها در کشورهای در حال توسعه پدیده‌ای است که دارای چالش‌های مهمی از نظر محیط زیست است. بدیهی است متخصصین محیط زیست مسئولیت‌های زیادی در این راستا بر عهده دارند. کلیه شهرها بویژه کلان‌شهرها در اقتصادهای در حال توسعه با شرایط نابسامانی از نظر سلامت محیط و کیفیت زندگی مردم سهیم می‌باشند. مهم‌ترین ویژگی همه آنان عدم تعادل در حضور طبیعت در آن‌هاست و از این نظر شهرها عوارض مزمن آلودگی هوا، نبود سرزندگی و آلودگی آب، خاک و محیط‌زیست عمومی را تحمل می‌کنند. حفظ و یا احیاء سلامت و پایداری شرایط مناسب در شهرها، به لحاظ محیطی، دارای ابعاد مختلف است و اساسی‌ترین آنان ایجاد و اصلاح ساختار سرزمین شهری و بازگشت به ارتباطی صحیح (مولد و سلامت) بین شهر و بستر طبیعی را تحمل می‌کنند. در این راستا، یکی از راهکارهایی که به منظور رفع این چالش‌ها مدنظر قرار گرفت ایده شهر اکولوژیک هست. در قرن بیست و یکم که انسان شاهد تخریب و اضمحلال محیط زیست با روند بسیار سریع می باشد, نیاز به حفظ شرایط لازم برای زیست شدیدتر شده است. گسترش شرایط بیابانی و استمرار خشکسالی وضعیت زیستگاه انسان و سایر موجودات را از آنچه که هست بدتر می کند و باید چاره ای اندیشید. |
| 2 |
هدف کلی |
آشنایی با علم اکولوژی، شناخت انواع بایوم ها، شناخت فاکتورهای اقلیمی، هیدرولوژی، زمین شناسی و ژئومورفولوژی، خاکشناسی، اکولوژیکی، بیوکلیماتیکی، اقتصادی و اجتماعی بر اکولوژی انسانی. آشنایی با اصول طراحی شهرهای اکولوژیک، انواع مخاطرات و منابع آلاینده محیط زیست (محیط زیست شهری) |
| 3 |
شایستگی های پایه |
آشنایی با اکولوژی و بایوم‌های مختلف به خصوص اکولوژی انسانی، شناخت عوامل اصلی توسعه پایدار اکولوژی شهری (شهرهای اکولوژیک) مبتنی بر طبیعت و آشنایی با فاکتورهای تشکیل دهنده آن |
| 4 |
اهداف یادگیری |
تربیت نیروهای متخصص و علاقه‌مند با ارائه مطالب آموزشی، تقویت و ایجاد حس و انگیزه پژوهش در دانشجویان برای انجام تحقیقات کاربردی در زمینه طراحی شهری با دیدگاه الهام گرفته از طبیعت با رویکرد توسعه پایدار |
| 5 |
روش تدریس |
ارائه مطالب توسط مدرس با وسایل کمک آموزشی مانند؛ رایانه، فیلم های مستند کوتاه آموزشی. ارائه تمرین/تکلیف انفرادی و گروهی توسط دانشجویان. پزسش و پاسخ درسی |
| 6 |
وظایف دانشجو |
انجام تکالیف خواسته شده توسط استاد، مشارکت در مباحث مطرح شده در کلاس و همچنین مشارکت در طرح‌های پیشنهادی توسط استاد درس، حضور مستمر در کلاس و حتی الامکان پرهیز از غیبت و مشارکت در ارزیابی دروس پایان ترم |
| 7 |
مواد و امکانات آموزشی |
وسایل کمک آموزشی مانند؛ رایانه، فیلم های مستند کوتاه آموزشی |
| 8 |
نحوه ارزشیابی |
(لازم به توضیح است، ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانشجویان در هر درس، بر اساس حضور وفعالیت در کلاس، انجام تکالیف آموزشی-پژوهشی و نتایج امتحانات میان نیمسال و پایان نیمسال انجام می‌گیرد)
امتحان میان ترم به صورت تشریحی و Quiz
امتحان پایان ترم به صورت تشریحی
حضور و غیاب در کلاس(25/0 نمره)
ارائه تکالیف و کار انفرادی و گروهی( 1نمره) |
| 9 |
منبع |
وونگ، تای چی، یون، بلیندا (1392) ، برنامه‌ریزی شهرهای اکولوژیک، ترجمه رهنما، محمد رحیم، کریمی، الهه ، انتشارات جهاد دانشگاه مشهد.ص 32
فیالکوف، یانکل. (1383) " جامعه شناسی شهر" (نیک گهر، عبدالحسین، مترجم )، تهران، انتشارات اگه. ص 13.
معاونت خدمات و محیط زیست شهرداری مشهد.(1397)، تهیه سند زیست محیطی کلانشهر مشهد، مجری دانشگاه فردوسی مشهد. |