| 1 |
جایگاه درس در برنامه درسی دوره |
درس فناوری تولید بذر یکی از دروس تخصصی رشته‌های علوم و مهندسی کشاورزی، به‌ویژه گرایش‌های اصلاح نباتات، زراعت و بیوتکنولوژی کشاورزی است.
این درس با تکیه بر مبانی فیزیولوژی گیاهی و اصلاح نباتات، دانشجویان را با اصول، روش‌ها و فناوری‌های نوین در تولید، فرآوری، ارزیابی و نگهداری بذر آشنا می‌کند.
هدف آن تربیت متخصصانی است که بتوانند در زنجیره تولید بذر، از انتخاب والدین تا کنترل کیفیت و تجاری‌سازی بذر، نقش مؤثری ایفا کنند.
همچنین این درس زمینه‌ساز ورود دانشجویان به حوزه‌های تحقیقاتی پیشرفته مانند تولید بذرهای هیبرید، تراریخته، و فناوری‌های نوین بذر است. |
| 2 |
هدف کلی |
هدف کلی از ارائه درس فناوری تولید بذر، آشنایی دانشجویان با مفاهیم، اصول و فناوری‌های نوین تولید، فرآوری و ارزیابی بذر در گیاهان زراعی است.
این درس به دانشجویان می‌آموزد که چگونه از دانش زیستی، فیزیولوژیکی و فنی برای تولید بذرهای با کیفیت بالا، سازگار با شرایط محیطی و اقتصادی، و مؤثر در ارتقای عملکرد محصولات زراعی و پایداری کشاورزی استفاده کنند.
در نهایت، هدف این است که دانشجویان توانایی طراحی، مدیریت و ارزیابی برنامه‌های تولید بذر در سطوح تحقیقاتی و تجاری را به دست آورند. |
| 3 |
شایستگی های پایه |
دانشجویان پس از گذراندن درس فناوری تولید بذر باید به شایستگی‌های زیر دست یابند:
1. تسلط بر مفاهیم زیستی، فیزیولوژیکی و ژنتیکی مرتبط با تشکیل، رشد، و کیفیت بذر.
2. توانایی تحلیل فرآیندهای تولید بذر، شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت و ارائه‌ی راهکارهای بهبود.
3. تسلط بر روشهای نمونه‌برداری، آزمون‌های قوه‌نامیه، خلوص و سلامت بذر و آشنایی با تجهیزات و استانداردهای بین‌المللی.
4. شناخت ساختار و عملکرد زنجیره تولید بذر از اصلاح تا تجاری‌سازی.
5. آشنایی با فناوری‌های نوین (نظیر هیبریداسیون، پوشش‌دهی، تراریختگی و ذخیره‌سازی پیشرفته) در برنامه‌های عملیاتی تولید بذر.
6. توانایی کار گروهی، ارتباط مؤثر با متخصصان اصلاح نباتات، زراعت و صنایع بذر.
7. آگاهی از اصول ایمنی زیستی، استانداردهای ملی و بین‌المللی و تعهد به پایداری زیست‌محیطی در تولید بذر. |
| 4 |
اهداف یادگیری |
دانشجو پس از گذراندن درس فناوری تولید بذر باید بتواند:
• مفاهیم پایه‌ای و تخصصی مرتبط با ساختار گل، گرده‌افشانی، تشکیل بذر و زیست‌شناسی تولید بذر را توضیح دهد.
• اصول و روشهای تولید بذر در گیاهان خودگشن، دگرگشن و هیبرید را تشریح نماید.
• با فناوری‌های نوین بذر از جمله پوشش‌دهی، ذخیره‌سازی درازمدت و تولید بذر تراریخته آشنا شود.
• فرآیندهای تولید بذر را طراحی، مدیریت و ارزیابی کند.
• از استانداردها و دستورالعمل‌های ملی و بین‌المللی در کنترل کیفیت و تجارت بذر استفاده نماید.
• اهمیت بذر سالم و باکیفیت را در امنیت غذایی و پایداری کشاورزی درک کند.
• نسبت به حفاظت ژنتیکی منابع گیاهی و رعایت اصول ایمنی زیستی در تولید بذر متعهد باشد.• |
| 5 |
روش تدریس |
فرآیند آموزش درس فناوری تولید بذر ترکیبی از روشهای نظری و مشارکتی است تا ضمن انتقال دانش، و نگرش‌های حرفه‌ای نیز در دانشجویان تقویت شود. بر این اساس، تدریس نظری با ارائه پاورپوینت و بحث کلاسی برای تبیین مفاهیم پایه‌ای و تخصصی تولید بذر انجام خواهد شد. استفاده از فیلم‌ها، تصاویر و تا حد امکان نمونه‌های واقعی بذر و گیاه به‌منظور درک بهتر ساختار و فرآیندهای زیستی در کنار مطالعات موردی (Case Study) از زنجیره تولید بذر محصولات مهم مانند گندم، برنج، ذرت و آفتابگردان به همراه ارائه و بحث گروهی دانشجویان در موضوعات نوین بذر و فناوری‌های نو و نیز در قالب فعالیت‌های کلاسی و تمرین‌های تحلیلی جزو فرایند یادگیری خواهد بود. |
| 6 |
وظایف دانشجو |
دانشجویان موظف‌اند تا با مشارکت فعال در فرآیند یادگیری، مهارت‌های علمی و عملی خود را توسعه دهند:
1. حضور منظم و مشارکت فعال در کلاس‌ها و بحث‌های گروهی.
2. مطالعه منابع درسی و مقالات علمی مرتبط پیش از هر جلسه‌ی نظری برای آمادگی در بحث‌های کلاسی.
3. انجام منظم تکالیف، تمرین‌ها و پروژه‌ها طبق برنامه‌ی اعلام‌شده.
4. ارائه‌ی علمی (سمینار یا ارائه‌ی گروهی) در یکی از موضوعات مرتبط با فناوری بذر و ارائه نتایج پژوهش یا مطالعه موردی.
5. همکاری در فعالیت‌های گروهی، تبادل نظر و احترام به نظرات دیگران.
6. مطالعه مداوم و مرور مطالب برای آمادگی امتحانن پایان‌ترم. |
| 7 |
منبع |
• علوم و تکنولوژی بذر 1387(ترجمه فرشید اکرم قادری، بهنام کامکار و افشین سلطانی)
• اصول و روشهای فناوری بذر 1396 (دو جلدی تالیف آیدین حمیدی)
• مقررات و آیین نامه های بذر وزارت جهاد کشاورزی |
| 8 |
مواد و امکانات آموزشی |
ارائه بصورت پاورپوینت از طریق ویدئو پرورکتور و نیز استفاده از وایت بورد. |
| 9 |
نحوه ارزشیابی |
- مشارکت در مباحث و حضور فعال در کلاس: 3 نمره
_ تکالیف و ارائه های کلاسی: 4 نمره
- امتحان پایان ترم: 13 نمره |