طرح درس (براساس سرفصل)
| # | عنوان | توضیحات |
|---|---|---|
| 1 | جایگاه درس در برنامه درسی دوره | درس “تغییرات محیطی” به عنوان یکی از دروس پایه-نظری در دوره کارشناسی جغرافیا، نقشی محوری و بنیادین ایفا می‌کند. این درس با فراهم آوردن درکی عمیق از دینامیک سیستم زمین و واداشت های تغییرات طبیعی و انسانی، به مثابه پلی مفهومی عمل کرده و دانشجویان را برای ورود به مباحث تخصصی‌تر در مختلف جغرافیا، از جمله اقلیم‌شناسی، ژئومورفولوژی، برنامه‌ریزی محیطی و سنجش از دور، آماده می‌سازد. دانش حاصل از این درس، چارچوبی یکپارچه برای تحلیل پدیده‌های جغرافیایی فراهم می‌کند و به دانشجویان کمک می‌کند تا تحقیقات خود را در بستری وسیع‌تر از اندرکنش‌های پیچیده سیستم زمین قرار دهند. |
| 2 | هدف کلی | هدف کلی این درس، توانمندسازی دانشجویان در درک و تحلیل علمی فرآیندهای منجر به تغییرات محیطی در مقیاس‌های زمانی و مکانی مختلف است. این درس می‌کوشد تا با تبیین اصول حاکم بر سیستم زمین، از قوانین ترمودینامیک و پسخوراندها گرفته تا عوامل کیهانی و انسانی، یک بینش جامع نسبت به علل، سازوکارها و پیامدهای تغییرات محیطی ایجاد کند. در نهایت، دانشجو باید قادر باشد پدیده‌های محیطی معاصر را نه به عنوان رویدادهایی مجزا، بلکه به عنوان بخشی از یک زنجیره علی و معلولی پیچیده در تاریخ سیاره زمین، شناسایی و تفسیر نماید. |
| 3 | شایستگی های پایه | دانشجویان پس از گذراندن موفقیت‌آمیز این درس، به مجموعه‌ای از شایستگی‌های پایه دست خواهند یافت. این شایستگی‌ها شامل تفکر سیستمی و توانایی تحلیل اندرکنش‌های پیچیده میان مؤلفه‌های مختلف محیطی، درک عمیق مقیاس در تحلیل‌های جغرافیایی، و قابلیت تفسیر داده‌های پروکسی برای بازسازی شرایط محیطی گذشته است. علاوه بر این، دانشجویان شایستگی ارزیابی انتقادی نقش انسان در عصر آنتروپوسن و تحلیل ابعاد مختلف بحران‌های محیطی معاصر را کسب خواهند نمود. |
| 4 | اهداف یادگیری | در پایان این درس، انتظار می‌رود دانشجویان به اهداف یادگیری مشخصی دست یابند: ۱) آشنایی کامل با مفاهیم بنیادی تغییرات محیطی؛ ۲) توانایی تمایز و تحلیل علل مختلف تغییرات محیطی، از عوامل کیهانی و تکتونیکی تا فعالیت‌های انسانی؛ ۳) کسب مهارت در شناسایی و درک اصول علمی روش‌های ردیابی و بازسازی محیط‌های گذشته؛ و ۴) قابلیت به کارگیری تکنیک‌های مدرن مانند سنجش از دور و روش‌های ارزیابی برای مطالعه و تحلیل آثار تغییرات محیطی. |
| 5 | روش تدریس | فرآیند آموزش در این درس بر ترکیبی از روش‌های تدریس فعال و دانشجو-محور استوار است. جلسات درس عمدتاً به صورت سخنرانی‌های تعاملی، همراه با پرسش و پاسخ و استفاده گسترده از ابزارهای چندرسانه‌ای (مانند تصاویر ماهواره‌ای، نمودارها و انیمیشن‌ها) برای تجسم مفاهیم پیچیده، برگزار خواهد شد. برای تقویت تفکر انتقادی و مهارت‌های تحلیلی، از روش بحث گروهی بر روی مطالعات موردی (Case Studies) مرتبط با بحران‌های محیطی معاصر و تحلیل مقالات علمی کلیدی استفاده می‌شود تا دانشجویان بتوانند دانش نظری را به مسائل واقعی و کاربردی پیوند زنند. |
| 6 | وظایف دانشجو | از دانشجویان انتظار می‌رود که نقشی فعال و پویا در فرآیند یادگیری ایفا کنند. این وظایف شامل حضور منظم در کلاس‌ها، مطالعه پیش از هر جلسه برای آمادگی جهت شرکت در بحث‌ها، و انجام تکالیف تعیین شده است. تکالیف ممکن است شامل خلاصه‌نویسی و نقد مقالات علمی، تحلیل داده‌های ساده محیطی، یا تهیه گزارش‌های کوتاه در مورد یکی از سرفصل‌های درس باشد. مشارکت فعال در مباحث کلاسی و ارائه کنفرانس (در صورت لزوم) بخش مهمی از فرآیند ارزیابی مستمر دانشجو خواهد بود. |
| 7 | منبع | قنبرزاده، ه.، و بهیافر، ا. (۱۳۹۳). مبانی تغییرات محیطی. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد. مقیمی، ا. (۱۳۹۱). فلسفه تغییرات محیطی. انتشارات دانشگاه تهران. Freedman, B. (2014). Global environmental change (Handbook of global environmental pollution). Springer. |
| 8 | مواد و امکانات آموزشی | برای ارائه بهینه مطالب و تسهیل فرآیند یادگیری، از مجموعه‌ای از مواد و امکانات آموزشی استفاده خواهد شد. این امکانات شامل ویدئو پروژکتور برای نمایش اسلایدهای پاورپوینت، تصاویر، نمودارها و ویدئوهای آموزشی است. دسترسی به اینترنت در کلاس برای نمایش داده‌های آنلاین، نقشه‌های تعاملی و وب‌سایت‌های سازمان‌های محیطی ضروری است. همچنین، نرم‌افزارهای پایه‌ای تحلیل داده‌های جغرافیایی و پردازشگر ابری داده‌های سنجش از دور (مانند Google Earth Engine) به صورت نمایشی برای تشریح کاربردها معرفی خواهند شد. |
| 9 | نحوه ارزشیابی | ارزشیابی دانشجویان در این درس به صورت ترکیبی و فرآیندمحور انجام خواهد شد تا تصویری جامع از میزان یادگیری و تلاش دانشجو به دست آید. بخش عمده نمره (۶۰ درصد) به آزمون پایان ترم کتبی اختصاص دارد که درک مفاهیم کلیدی و توانایی تحلیلی دانشجو را می‌سنجد. مابقی نمره (۴۰ درصد) از طریق ارزشیابی مستمر در طول ترم کسب می‌شود که شامل حضور فعال و مشارکت در بحث‌های کلاسی (۱۰ درصد)، آزمون میان ترم (۲۰ درصد)، و ارائه یک کنفرانس یا پروژه کلاسی کوتاه (۱۰ درصد) خواهد بود. این رویکرد ترکیبی، هم دانش نظری و هم مهارت‌های عملی و انتقادی دانشجو را مورد سنجش قرار می‌دهد. |
| 10 | فایل | Pdf File |