| 1 |
جایگاه درس در برنامه درسی دوره |
این درس به عنوان یکی از دروس نظری پایه در رشته علوم تربیتی در دوره کارشناسی است که فاقد درس پیش¬نیاز می¬باشد.
درس سیر تحول تعلیم و تربیت در ایران قبل و بعد از اسلام در واقع قرار است زمینه¬ساز شکل¬گیری بینشی از تحولات جریان تعلیم و تربیت در جامعه ایران باشد. در این درس سعی بر آن است که دانشجویان تحولات و رویدادهای ویژه¬ای که در طول تاریخ ایران هویت¬ساز جریان فرهنگ و ساز و کار آموزش و تربیت در جامعه ایران بوده¬اند را بازشناسی نموده و با رویکرد تحلیلی و انتقادی ضمن شناخت ریشه¬های وضع موجود تعلیم و تربیت در جامعه امروز رویکردی برای ضرورت-های تحولی در فرآیند تعلیم و تربیتی آینده جامعه خود پیدا کنند. با این توضیح این درس صرفاً مرور تاریخ جامعه ایران نیست، بلکه تاکید بر فراز و فرودهای موثر در هویت¬یابی نظام تعلیم و تربیت در جامعه ایران (اعم از رسمی و غیررسمی) دارد. |
| 2 |
هدف کلی |
با توجه به اینکه یکی از نیازهای کارشناس علوم تربیتی آگاهی از وضعیت موجود و ریشه¬ها و علل آن است، در این درس انتظار می¬رسد دانشجوی رشته علوم تربیتی از آگاهی و بینش لازم در مورد تاثیر تجارب جامعه ایران در حوزه¬های مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و ... بر شکل¬گیری وضعیت کنونی تعلیم و تربیت برخوردار شود. |
| 3 |
شایستگی های پایه |
دانشجویان ضمن آشنایی با ضرورت مطالعات تاریخی در حوزه تعلیم و تربیت با رویدادها، جریان¬ها، اشخاص، نظام¬های آموزشی تجربه شده آشنا می¬شوند و با بررسی تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... موثر بر جریان تعلیم و تربیت بینشی درمورد علل جایگاه موجود تعلیم و تربیت در ایران معاصر (در سه حوزه نهادی، رشته علمی و سرمایه محتوایی) آگاهی و بینش پیدا می¬کنند. |
| 4 |
اهداف یادگیری |
اهداف جزئی زیر می¬تواند در این درس مورد توجه قرار گیرد:
- فوائد مطالعات تاریخی و تاثیر آن در رشته علوم تربیتی
- آشنایی با انواع مطالعات تاریخی در آموزش و پرورش (مطالعه تاریخ اندیشه¬های تربیتی؛ تحولات نظام¬های تربیتی؛ تاریخ نهاد علم تعلیم و تربیت و ...)
- درس آموزی از وقایع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... داخلی در دوره¬های خاص تاریخی (ایران باستان؛ دوره خلافت اسلامی؛ دوره استقلال؛ حمله مغول؛ دوره صفویه؛ دوره آشفتگی؛ دوره قاجار؛ دوره پهلوی؛ پس از انقلاب اسلامی)
- آشنایی با زمینه¬های خاص بیرونی در تاریخ، موثر در جریان تعلیم و تربیت جامعه ایران (جنگ¬های بیرونی در دوره قاجار؛ میسیونری؛ تحولات اروپا؛ مساله استعمار؛ شکل¬گیری آمریکا و ...)
- آشنایی با تاثیر چهره¬های خاص تاریخی در تعلیم و تربیت از حیث محتوایی و ساختاری (فردوسی، سعدی، حافظ، خواجه نظام الملک؛ خواجه نصیرالدین طوسی، شیخ بهائی، ملاصدرا، امیرکبیر، رضاخان، امام خمینی و ...)
- آشنایی با ساختارهای آموزشی تجربه شده در طول تاریخ ایران (جندی¬شاپور؛ نظامیه؛ مکتب¬خانه؛ دارالفنون؛ حوزه علمیه؛ مدرسه؛ دانشگاه و ...)
- آشنایی با روش¬ها و ابزارهای تعلیم و تربیتی تجربه شده در طول تاریخ ایران (ادعیه دینی؛ شعر¬سرایی؛ قصه¬گویی؛ لالایی؛ نقاله¬خوانی یا پرده¬خوانی؛ مهارت¬آموزی از طریق استاد- شاگری و ...)
- آشنایی با تحولات جریان و نظام تعلیم و تربیت پس از انقلاب اسلامی و در دوره معاصر |
| 5 |
روش تدریس |
از آنجا که انتظار می¬رود دانشجویان با نگاه پژوهشگرانه با دروس مواجه شوند و تقویت قوای استدلالی دانشجویان برای دستیابی به قدرت نقد و بررسی در این درس از اهمیت جدی برخوردار است؛ بنابراین این درس آمیزه‌ای از تقریر، بحث و فعالیت‌های گروهی برای بررسی موضوعات مورد نظر است. |
| 6 |
وظایف دانشجو |
در این درس از دانشجویان انتظار می¬رود موضوعات تعیین شده در کلاس را مورد مطالعه قرار داده و با ارائه دست¬یافته¬های مطالعاتی خود در کلاس (در بحث گروهی) به بحث و تبادل نظر با استاد و سایر دانشجویان بپردازند. در پایان نیز هر یک از دانشجویان با جمع¬بندی مباحثی که مطالعه آن در حیطه ماموریتی آنها بوده است گزارش¬هایی از مطالعات خود را (به¬صورت خلاصه) ارائه می¬نماید. |
| 7 |
منبع |
با توجه به اینکه همه سرفصل¬های مورد نظر در تدریس این درس در منبع مشخصی گردآوری نشده است، لذا برای هر یک از سرفصل¬های مورد نظر منبع اختصاصی به شرح زیر درنظر گرفته شده است:
- قاسمی پویا، اقبال (1398). جستارهایی از مفهوم تاریخ، تاریخ آموزش و پرورش و تاریخ آموزی. نشریه گنجینه دارالفنون شماره ۷؛ صفحات 76-61.
- بی¬باک، شهرام (1402). مروری بر آموزش و پرورش در ادوار تاریخی و تحلیل اهداف آموزشی هنر در آموزش و پرورش. نشریه مطالعات میان¬رشته¬ای هنر و علوم¬انسانی. سال دوم، شماره11. صفحات 84-63.
- مناشری، دیوید (1399). نظام آموزشی و ساختن ایران مدرن. ترجمه محمدحسین بادامچی و عرفان مصلح. تهران: نشر سینا.
- درانی، کمال (۱۳۷۶). تاریخ آموزش و پرورش ایران: قبل و بعد از اسلام. تهران: انتشارات سمت.
- معتمدی، اسفندیار (1400). مدارس مسیونرها در ایران؛ آغاز ارتباط ایران با اروپا. فصلنامه گنجینه دارالفنون. سال چهارم، شماره 13. صفحات 88-73. |
| 8 |
مواد و امکانات آموزشی |
برای ارائه این درس ابزاری چون رایانه؛ دیتا پروژکتور و وایت برد نیاز است. |
| 9 |
نحوه ارزشیابی |
مشارکت کلاسی 10 درصد
ارائه گزارش کلاسی 10 درصد
آزمون میان ترم 30 درصد
آزمون پایان ترم 50 درصد |
| 10 |
فایل |
Pdf File |