نظرات دانشجویان سابق درس تعیین مشخصات
لزوم تعریف درس
• همانطور که مستحضرید حجم زیادی از پژوهشهای موردنیاز برای فارغالتحصیل شدن دانشجویان مهندسی شیمی به پژوهشهای تجربی مربوط میشود. این پژوهش های تجربی شامل دو بخش کلیدی ساخت (سنتز، فرآوری، شکل دهی، جداسازی محصول و غیره ) و تعیین مشخصات (اخذ دادههای آزمایشگاهی قابل گزارش از محصولات مرحله ساخت) می باشند. با این حال معمولاً بخش ساخت در مقایسه با بخش تعیین مشخصات ارزان، ساده و سهل الوصول است. لذا بخش گران، کمتر در دسترس و مبهم تعیین مشخصات به عنوان گلوگاه امکان پذیری و نیز موفقیت 2-3 سال پژوهش تجربی یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی شناخته می شود. همچنین صرفاً با استناد دادههای مرحله تعیین مشخصات است، که دانشجو می تواند از حاصل دسترنج خود در جلسه دفاعیه یا نزد داوران مقالات (جهت چاپ مقاله) دفاع کند. پس بدیهی است هر چه اشراف وی بر این عرصه بیشتر باشد، راحتتر میتواند پژوهش خود را اثبات کرده، و لذا نمره پژوهشی بالاتری را نصیب خود و دانشگاه نماید.
• به طریق مشابهی توانمندی در تعیین مشخصات (اعم از انتخاب روش، استفاده و تحلیل داده و حتی ساخت) می تواند مبنایی برای اخذ تحقیقات سفارشی صنعت از سوی دانشگاه باشد. و الا تسلط بر تحقیقات مدلسازی مزیت رقابتی چندانی را برای اخذ سفارش از صنعت ایجاد نمی نماید.
• به واسطه محدودیت دسترسی و نیز سقف مالی گرنت پژوهشی، انتخاب ظریف و به کارگیری معقولانه ابزارهای تعیین مشخصات (به عنوان یک بخش هزینه بردار و در عین حال کلیدی تحقیق) از اهمیت مضاعفی در کشور ما برخوردار خواهد بود. لذا با توجه به هزینه بالای تعیین مشخصات از کل هزینه های پژوهش و دسترسی مشکل به آنها از یک سو و وابستگی سرنوشت پژوهش به نتایج تعیین مشخصات از سوی دیگر، دانشجو باید بتواند روشهای تعیین مشخصات جایگزین را از میان انبوه روشها به صورت منطقی انتخاب کند.
• بسنده کردن به تعدادی روش معروف می تواند دانشجو را از فرصت های بکر پژوهشی برکنار دارد. مثلاً بسیاری از روشهای کم هزینه و اتفاقاً بلادرنگ وجود دارند، که اگر مبنای پژوهش قرار گیرند، می توانند ضمن به حداکثر رساندن خروجی و کاهش خطای تجربی، سایر هزینه های تعیین مشخصات را نیز کاهش دهند.
• خانواده تعیین مشخصات محدود به علم یا رشته دانشگاهی خاصی نیست و آشنایی با آنها می تواند دانشجو را قادر به همکاری میان رشته ای مؤثر با کارشناسان سایر رشته های دانشگاهی نماید. با این حال تمرکز ما بیشتر بر موضوعات کاتالیزورهای ناهمگن، نانومواد، و زیست فناوری خواهد بود.
• دانشجویان تحصیلات تکمیلی مهندسی شیمی (مثل بسیاری از رشته های دیگر مهندسی) در پژوهش خود ناگزیر از موضوعات میان رشته ای می باشند- در اغلب موضوعات کلاسیک مهندسی شیمی، دانش به اشباع شدگی رسیده و نوآوری مشکل است . از سوی دیگر در دروس کلاسیک مهندسی شیمی بندرت به مباحث میانرشتهای پژوهشی پرداخته میشود؛ لذا دانشجو در ابتدای پژوهش خود فاقد دانش حداقلی لازم جهت اخذ داده های قابل گزارش (یا همان تعیین مشخصات) میباشد.
سرفصل درس
• مقایسه و رده بندی بیش از 80 روش تعیین مشخصات
• وضعیت دنیا و روندهای موجود در دنیا پیرامون استفاده از دستگاههای تعیین مشخصات
• نحوه انتخاب دستگاه با توجه به نیاز پروژه و شرایط محیطی
• بررسی دستگاههای ذیل از حیث تعریف، قابلیتها، محدودیتها و نحوه تفسیر دادهها:
• Structural Studies
o XRD (X-ray Diffraction)
o EDX (Electron Diffraction)
o Mössbauer Spectroscopy
o XPS (X-ray Photoelectron Spectroscopy)
o UPS (UV Photoelectron Spectroscopy)
o AES (Auger Electron Spectroscopy)
• Microcopies
o TEM (Transmission Electron Microscopy)
o SEM (Scanning Electron Microscopy)
• Temperature-programmed studies
o TGA (Thermogravimetric Analysis)
o TPR (Temperature-programmed Reduction)
o TPD (Temperature-programmed Desorption)
• Vibration Spectroscopies
o IR Spectroscopy (NIR, FTIR, DRIFTS)
o UV-Visible Spectroscopy
o Raman Spectroscopy
• Surface Studies (Adsorption, Catalysis)
o BET surface area
o Chemisorption
o Surface/Acidity Titration
• In-situ Laser Spectroscopies
o LIF (Laser Induced Fluorescence)
o Laser Absorption Spectroscopy (LAS)
o Dynamic/ Static Laser Scattering (DLS/ SLS)
نظرات دانشجویان سابق درس تعیین مشخصات
نظر به دلنشینتر بودن سخن دانشجو برای دانشجو، در اینجا نظرات دوستان سالهای گذشته -که خودشان زحمت تایپ آن را کشیدهاند-را درج مینمایم:
دانشجویان سال 92
دانشجوی اول
موضوع و محتوای درس بسیار جالب و کاربردی است. با توجه به پروژه های انجام شده در رشته ی مهندسی شیمی، بدون شک هر دانشجو نیاز به آشنایی با دستگاه های آنالیز و طریقه ی تجزیه و تحلیل داده های آن را خواهد داشت. ازینرو ارائه ی این درس مفید و ضروری خواهد بود.
در محتوای درس بایستی آنالیزهای پرکاربرد، دردسترس و ارزان گنجانده می شد که با درایت شما این مهم اتفاق افتاد. بهتر است که پروزه های انجام شده توسط دانشجویان به صورت کتابچه ای چاپ شود ویا حتی در صورت امکان ساخته شوند. این درس بهتر است امتحان کتبی نداشته باشد و بیشتر عملی باشد. بازدیدهای علمی نیز بایستی در این درس گنجانده شود.
دانشجوی دوم
ضمن عرض تشکر و قدردانی بابت زحمات شما استاد گرامی در درس تعیین مشخصات، نکات زیر به نظر بنده مهم است:
نخست آنکه این درس از اهمیت زیادی در پروژه های تحقیقاتی مهندسی شیمی در زمینه های گوناگون از قبیل کاتالیست، نانوساختارها، بیوتکنولوژی، علم مواد و ... برخوردار است و افزایش دانش در زمینه روش های آنالیز به انجام دقیق تر و مطلوب تر تحقیقات در زمینه های فوق کمک شایانی میکند.
دوم آنکه آموزش مطالبی که پایه های عمیق در فیزیک و الکترونیک دارد و از گستردگی زیادی برخوردار است، به بیانی نسبتا ساده برای دانشجویان مهندسی شیمی و با تکیه بر جنبه های کاربردی و نکات ریز و عملی، آن هم با بهره گیری از امکانات مالتی مدیا و آموزش مجازی بسیار آموزنده و ارزنده است.
در پایان پیشنهاد میشود با کمک دانشجویان، مطالب تدریس شده و گزارش های دانشجویان در قالب یک یا چند جلد کتاب تالیفی در آورده شود.
نظرات و پیشنهادات جمعی از دوستان دیگر به منظور بهبود کلاس
1- داشتن یک منبع کامل به منظور مطالعه دانشجویان
2- در صورت ممکن در پایان تدریس هر روش آنالیز، نمونه هایی از آن روش به دانشجویان داده شود که به صورت گروهی آن ها را مورد بررسی قرار دهند و بعد در کلاس توسط استاد بررسی شود.
3- گرفتن امتحان به دلیل سلیقه ای بودن بعضی از آنالیزها عادلانه نیست بهتر است نمره دانشجو براساس فعالیت او و ارایه تمریناتی که در طی ترم دانشجو ملزم به انجام آن ها بوده قضاوت شود.
4- در مورد ارایه ها، موضوعاتی ارایه شود که به روز و کاربردی باشند.
5- در مورد موضوعات ارایه هایی که می دانید سخت است و مطالب در مورد آن ها محدود است در صورت امکان به دانشجو کمک کنید.
6- سخت گیری در مورد سوال خوب و پاسخ مرتبط با آن، کار بسیار خوبی است اما مشخص کردن دقیقا تعداد خاصی از صفحات انگلیسی، تعداد سوالات مربوط به هر صفحه، آماده سازی جداول و ... به نظر من برای دانشجویان بسیار زمانبر می باشد.
7- به ظاهر شما 30 صفحه گفته اید در پشت پرده دانشجویان برای انجام چنین سمیناری مطمینا تعداد صفحات بسیار بسیار بیشتری را مورد مطالعه قرار داده اند، به طور کل انجام همه مواردی که فرمودید با هم، کاری دشوار و خارج از حد یک درس سه واحدی می باشد.
8- درس جالب و مفیدی بود. من خودم با آنالیزها در مقالات خیلی مشکل داشتم. خیلی برام نامفهوم بود. حالا معنی و مفهوم اونها رو بهتر می فهمم.
9- تنها مشکل اینه که مطالب فراره و چون برخی موارد مشابه اند، گیج کننده است.
10- به عنوان پیشنهاد اینکه مطالبی رو که خودتون مطرح می کنید، به صورت کتاب درآورید تا به عنوان منبعی برای استفاده دانشجویان باشد.
11- نحوه ی ارزیابی تا حدودی سختگیرانه است. اما در کل خوب است. فقط اگر برای تحویل پروژه ها محدودیت زمانی رو بردارید امید است که خروجی بهتری داشته باشد.