چرا درس "روش تحقيق و نگارش فني" ارائه مي‌شود؟
آيا مي‌دانيد؟
در خارج از كشور
- مهندسان موفق 25% وقت خود را صرف نوشتن مي‌كنند.
- مهندسان حرفه‌اي، نوشتن را مفيدترين فعاليت خود دوران تحصيل خود مي‌دانند.
- كارفرمايان مهندسين، نقطه ضعف مهم آنها را در نوشتن مي‌دانند.
- در سيلابس درسي همه رشته‌هاي مهندسي -حتي كشورهاي انگليسي زبان- چندين واحد مرتبط با فن نوشتن و ارتباط مؤثر وجود دارد.
- كساني كه آشنايي با مهارت‌هاي ارتباطي و نگارشي ندارند، شانس اندكي براي استخدام يا بورسيه شدن دارند.
- علت سقوط شاتل فضايي چلنجر در سال 1986، ضعف مهندسين در بيان يك مشكل كوچك به مدير برنامه بوده‌است.
در داخل كشور
- اكثر دانشجويان كارشناسي ارشد در هنگام شروع پروژه خود مي‌پندارند نيازي به راهنمايي ندارند، و در پايان پروژه از اشتباهات خود ياد مي‌كنند، كه البته فرصت انتقال آن به دانشجويان جديد را نمي‌يابند.
- اكثر وقت اساتيد راهنما صرفاً صرف يادآوري موارد فوق‌الذكر به دانشجويان مي‌شود.
- همه دانشجويان براي پروژه خود به شدت زحمت مي‌كشند، اما فقط تعداد محدودي موفق به چاپ مقالات معتبر مي‌شوند.
- بر خلاف آنچه اكثر دانشجويان مي‌پندارند، نوشتن يك مقاله ISI و به چاپ رساندن آن بيش از يك ترجمه ساده ظرافت دارد و زمان مي‌طلبد. حتي دانشجويان بسيار قوي، فاقد دانش و مهارت نوشتن يك مقاله يا گزارش استاندارد هستند؛ حتي اگر تلاش كنند.
- دانشجويان تنها وقتي مي‌فهمند كه چقدر عقب افتادگي دارند كه مقاله‌شان توسط مجلات معتبر رد شود يا پايشان به خارج از كشور باز شود. در مقياس كوچكتر، در روز دفاع از پايان‌نامه خيلي از دانشجويان از نوع نگاه داوران شگفت‌زده مي‌شوند.
- در ورود به دوره دكتري و نيز استخدام در مشاغل پژوهشي، به عملكرد پژوهشي بيش از معدل آموزشي بها داده مي‌شود.
- و .........
برخلاف آن چيزي كه اكثر دانشجويان كارشناسي ارشد گمان مي‌كنند، انتخاب، هدايت و دفاع نهايي يك پروژه پايان نامه به سادگي ميسر نيست. دانشجويان تازه در انتهاي دوره كارشناسي ارشد -و پس از اتلاف وقت و هزينه- به متفاوت بودن دوره پژوهش با 16 سال تحصيل سابق خود پي مي‌برند. دانستن نكات كليدي و مسلط بودن بر مهارت‌هاي پژوهشي امكان مي‌دهد كه دانشجو در زمان كمتري راندمان بيشتري داشته باشد و حتي بتواند يك تا چند مقاله ISI را خود به تنهايي به نگارش درآورد.
البته گروههاي مختلف آموزشي در اين زمينه احساس نياز نموده، اهتمام خود را به آشناسازي دانشجويان با چند و چون دنياي پژوهش و بيان افتراق آن با دنياي آموزش نشان داده‌اند (مثلاً برخي از برنامه‌هاي محدود از طرف گروههاي كامپيوتر و مكانيك برگزار شده است). در گروه مهندسي شيمي نيز برگزاري درسي در اين رابطه به تصويب رسيده است، تا شاهد ارتقاي راندمان پژوهشي گروه باشيم.
اين درس (اگر نگوييم تنها درس، لااقل) از معدود درسهايي است، كه محتواي آن در حسن انجام پايان‌نامه تأثيري كليدي دارد و هم در استخدام و زندگي كاري موفق فرد در داخل يا خارج كشور اثرگذار است. نكته جالب در اينجاست كه مهمترين عامل ناكامي اكثر دانشجويان در همين مهارت‌هاست، اما معمولاً كمترين اهميت را به يادگيري آنها مي‌دهند. در نقطه مقابل در كشورهاي غربي توجه بسيار زيادي به اين قضيه مي‌شود. مثلاً در كشورهاي انگليسي‌زبان-كه از ابتداي دبستان تمركز زيادي روي مهارت نوشتن مي شود- بازهم كيفيت نگارشي و ارتباطي به عنوان مهمترين گلوگاه پيشرفت فردي و سازماني معرفي مي‌شود. همچنين در بسياري از دانشگاههاي معتبر خارجي به جاي يك درس چندين درس با محتواي مهارت‌هاي ارتباطي به دانشجويان مهندسي تدريس مي‌شود (و حتي كارگاههاي آموزشي مفصلي براي تمرين نوشتن و ارائه وجود دارند). بديهي است براي ما نگارش/ارتباط علمي-فني آن هم به زبان غيرمادري چالش‌زا‌تر باشد. لازم به ذكر است آن چه در چنين كلاسهايي تدريس مي‌شود، تفاوت بسيار زيادي با آنچه در كلاسهاي زبان انگليسي مرسوم تدريس مي‌شود، دارد. البته بدون اغراق، آنچه در كلاس اينجانب تدريس مي‌شود، با كلاسهاي مشابه در دنيا نيز تفاوت دارد. اميد است دانشجويان گروه مهندسي شيمي، با كسب مهارت‌هاي نوشتاري و ارتباطي موجبات پيشرفت خود و گروه را در ميان جامعه علمي فراهم آورند.
نظرات دانشجويان سابق اين درس
فيلم جلسه اول کلاس
محتواي درسي: عمدتاً در راستاي نوشتن مقالات انگليسي و در وهله بعد نحوه ارائه شفاهي مي‌باشد.
تعداد واحد درسي:3 (ارائه درس در ترم‌هاي زوج)
نكته مهم: اين درس داراي تكاليف هفتگي قابل ملاحظه و بهم پيوسته است؛ لذا هرگونه بي انضباطي مثل غيبت در هفته اول ترم باعث عقب ماندگي و ضرر قابل ملاحظه دانشجو خواهد شد. به همين ترتيب، شركت در كلاس به صورت مستمع آزاد ممكن نيست.
مخلص کلام: این صفحه‌ای که مشاهده می‌کنید یکی از پرمخاطب‌ترین صفحات سایت بنده است. این نشان می‌دهد که همه می‌دانند که این درس واقعاً کمیاب به دردشان می‌خورد. اما این که کلاس درس معمولاً خلوت است به این دلیل است که نمی‌دانند خیلی خیلی به دردشان می‌خورد (مشکل اصلی برخی از دانشجویان در اواسط ترم) و همچنین امیدوارند نابرده رنج بتوانند به گنج راه یابند. در هر صورت بنده اصلاً اصراری ندارم که این کلاس تشکیل شود؛ چون هم باید رنجی دوچندان را متحمل شوم و هم قدر آن رنج شناخته نشود.